Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước: Cỗ máy chạy nước rút? Lực cản... xác định giá trị doanh nghiệp (Bài 1)

Nganh than đang thiếu thợ lò, nhưng lo dôi dư cần lao khi cổ phần hóa. Ảnh: NGUYỄN HÙNG Vốn nhà nước chiếm 87% sau CPH Theo Kế hoạch số 55, Cty môi trường Tam Điệp và Cty môi trường TP.Ninh Bình (Cty môi trường TP.Ninh Bình) sẽ phải hoàn tất CPH, đi vào hoạt động theo mô hình Cty CP từ 1.8.2013, Cty kinh doanh nước sạch Ninh Bình hoàn tất đi vào hoạt động từ 1.8.2014. Đến nay, Cty môi trường TP.Ninh Bình chỉ còn việc lấy con dấu mới về là xong, 2 Cty còn lại vẫn đang trong tiến trình... Thủ tục hồ sơ. Thực tế, với Cty môi trường TP.Ninh Bình, việc CPH không có gì khác nhiều so với chưa CPH. “Cũng chẳng có đổi thay nhiều, việc CPH chỉ là CPH nửa vời, chưa đích thực cổ phần như đúng ý nghĩa của nó; vốn quốc gia vẫn chiếm đến 87%” - ông Nguyễn Văn Uyên - Phó Giám đốc Cty CP môi trường và dịch vụ thành thị TP.Ninh Bình (trước là Cty TNHH MTV môi trường và dịch vụ thành thị TP.Ninh Bình) - nói. Theo phương án CPH thì số vốn điều lệ của Cty sau CPH đúng bằng giá trị phần vốn nhà nước tại DN thời khắc 31.12.2012 là 16.728.422.951 đồng, tương đương 1.672.843 cổ phần (CP). Cũng theo phương án này, giá trị CP nhà nước nắm giữ sẽ là 66%, tương đương 11 tỉ đồng; CP ưu đãi bán cho NLĐ trong Cty là 13,3%, tương ứng 2,28 tỉ đồng; CP bán công khai cho các nhà đầu tư thông thường là 20,6%, tương ứng 3,46 tỉ đồng. Tuy nhiên thực tiễn, chỉ 13,3% số CP ưu đãi bán cho 264 NLĐ với giá bán bằng 60% được thực hiện mà thôi. Kế hoạch bán 20,6% số CP ra bên ngoài hoàn toàn thất bại. “Cty cũng đã thực hành đầy đủ các bước bán CP công khai theo quy định nhưng chẳng có nhà đầu tư nào mua” – ông Uyên nói. Theo lý giải của ông Uyên, sở dĩ NĐT bên ngoài không thắm thiết bởi Cty làm ăn không có lãi lớn, hơn nữa, khi quốc gia vẫn nắm giữ trên 65% số CP theo quy định và chi phối mọi hoạt động thì chẳng ai muốn tham dự. Loay hoay với xác định giá trị DN Ở Cty TNHH MTV kinh dinh nước sạch Ninh Bình, đến nay vẫn đang loay hoay với các thủ tục hành chính dù ngay từ 27.1, ông Đinh Ngọc Vân – Chủ tịch HĐQT - đã ra quyết định thành lập ban chuyển đổi DN. “Cái khó nhất bây giờ là xác định tài sản DN” – ông Vân cho hay. Theo ông Vân, Cty được hình thành từ DN công ích, trang thiết bị, đường ống phần lớn cũ kỹ, lạc hậu. Vậy nhưng, khi định giá tài sản, các đơn vị định giá quốc gia lại muốn tính cao hơn. “Với nhiều đoạn ống dẫn nước cũ kỹ, có đào lên thì giá trị tài sản cũng không bằng công đào chứ chưa nói đến DN có muốn mua lại hay không, chưa kể, nó đang nằm dưới lòng đất, khó mà định lượng được” – ông Vân nói. Hơn nữa, theo ông Vân, nhiều trạm bơm, công trình điều hành nằm trên đất thuộc chuồng tiêu bảo vệ đê nên “sử dụng thì cứ lờ đi thế thôi, chứ giờ xác định tài sản là rất khó, bởi chẳng có giấy tờ gì”. Nhiều công trình tầng lớp hóa theo kiểu “5 cha 3 mẹ” giờ không biết định giá cho ai, ra sao. Cty kinh dinh nước sạch Ninh Bình hiện có 260 LĐ thuộc 8 đơn vị thành viên đóng ở các huyện. “Đa số kinh doanh thua lỗ, chỉ có 2 đơn vị, 1 ở Hoa Lư và 1 ở Kim Sơn là có lãi đôi chút” – ông Vân nói. Tình hình kinh dinh của Cty những năm qua không mấy sáng sủa. “Suốt một thời kì dài nội bộ Cty mất ổn định, năm 2013 thiếu việc làm kéo dài” – vẫn lời ông Vân nói. Hiện vốn nhà nước tại Cty hơn 100 tỉ đồng, sau khi CPH, chắc chắn phần vốn này vẫn chi phối, nên chi, dù muốn sắp xếp lại LĐ cho hợp lý cũng khó, bởi ai cũng ngại đổi thay, cũng muốn tiếp kiến bám... Cái danh quốc gia. Cho nên, theo ông Vân, “quốc gia phải trao mạnh quyền cho các Cty tiến hành CPH, bởi CPH rồi mà cái gì cũng phải đi xin thì khó mà phát triển”.